ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲ (၃)

Fifth Crusade      (1217-1221)

                   (၁၂၁၅) မွာ က်င္းပတဲ့ အေထြေထြညီလာခံ Fourth Council of the Lateran က Holy Land ကုိ ျပန္သိမ္းပုိက္ဖုိ႔ အစီအမံခ်ေပးတယ္။ ၾသစၾတီးယား နဲ႔ ဟန္ေဂရီ တုိ႔က ပါ၀င္ဖုိ႔ သေဘာတူတယ္။ စစ္ပြဲစေတာ့ ေဂ်ရုဆလင္ႏွင့္ အႏီၱေယာ့ရွိ စစ္အင္အားႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး (၁၂၁၉) မွာ အီဂ်စ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္တဲ့ Damietta ကုိ သိမ္းပုိက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္ ခရစ္ယာန္ေတြဘက္မွာ အားတက္လာ ၾကတယ္။ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးတာ၀န္ခံ (Papal Legate) က ကုိင္ရုိၿမိဳ႕ေတာ္ ကုိ ၀င္တုိက္ဖုိ႔ ဖိအားေပးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္စြာ မျပင္ဆင္ႏုိင္ဘဲ (၁၂၂၁) ဇူလုိင္မွာ ကုိင္ရုိၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ တုိက္ခုိက္တယ္။ အီဂ်စ္ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ (Ayyubid Sultan Al-Kamil) ရဲ႕ စစ္တတ္ေတြရဲ႕ တန္ျပန္ တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ ခရူးဆိတ္ စစ္သည္ေတာ္ေတြ မ်ားစြာက်ဆုံးရတယ္။ အခ်ိဳ႕ လက္နက္ခ်ရသည္အထိ ျဖစ္ရတယ္။ (Al-Kamil) နဲ႔ ခရစ္ယာန္ေတြ (၈)ႏွစ္ၾကာ စစ္မျဖစ္ေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိၾကတယ္။ 

                   ခရစ္ယာန္ေတြနဲ႕ စစ္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ Al Kamil က ခရစ္ယာန္ေခါင္းတစ္လုံး ေရႊတစ္ျပား ဆုေငြထုတ္ထားတယ္ အဲဒီလုိ ကာလမ်ိဳးမွာ စိန္႔ဖရန္႔စစ္ နဲ႕ ေနာက္လုိက္အခ်ိဳ႕ စစ္နယ္ေျမ နယ္နိမိတ္ ကုိေက်ာ္ကာ Al Kamil နဲ႕ စကားေျပာဖုိ႔ သြားခဲ့ပါတယ္။ အားလုံး အဖမ္းခံ၊ အရုိက္ႏွက္ ထုေထာင္းခံရၿပီးမွ Al Kamil နဲ႔ ေတြ႕ခြင့္ရတယ္။ စိန္ေဘာ္ေနဗင္ခ်ာက Sultan Al - Kamil ဟာ စိန္႔ဖရန္႔စစ္ကုိ ေလးစား အထင္ႀကီး တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

                   သူတုိ႔ႏွစ္ဦး အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေတြ႕ဆုံၾကၿပီး လက္ေဆာင္ပစၥည္းေတြ ေပးၿပီး အႏၱရာယ္ ကင္းစြာ ျပန္ေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ စိန္႔ဖရန္႔စစ္ ကေတာ့ ဘုရားရွိခိုးရင္ ဘာသာတူေတြကုိ အခ်က္ေပးဖုိ႔ ဦးခ်ဳိ မႈတ္ တစ္ေခ်ာင္းပဲ ျပန္ယူလာပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေတြ႕ဆုံျခင္းဟာ ေနာင္မွာ Holy Land ကုိ ဖရန္႔စစ္ကင္ ရေသ့ေတြ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမ်ား ဖြင့္ခြင့္ ရေစတဲ့ အေၾကာင္းတရား ပဲျဖစ္ပါတယ္။

St. Francis Assisi and Ayyubid Sultan Al-Kamil

Sixth Crusade (1228-1229)

               

                   ေရာမအင္ပါယာရွင္ ဖရက္ဒရစ္ (၂) က ေဂ်ရုဆလင္ကုိ ျပန္သိမ္းပုိက္မယ္လုိ႔ မၾကာခဏ ႀကံဳ း၀ါး ေပမဲ့ လက္ေတြ႕မွာ တစ္ခါမွ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ သူဟာ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးကိုလည္း ကတိေပးထားပုံ ရတယ္။ တစ္ခ်ိန္မွာ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဂေရေဂၚရီ (၉) ကသူ႔ကုိ အသင္းေတာ္ထဲက ထုတ္ပယ္တယ္။ အဲဒီ ေတာ့ ဖရက္ဒရစ္ (၂) လည္း လႈပ္ရွားေတာ့တယ္။ (၁၂၂၉)မွာ အီဂ်စ္ကုိ သြားတုိက္တယ္။ မေအာင္ျမင္ ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Al- Kamil နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိခဲ့တယ္။ စာခ်ဳပ္အရ ခရစ္ယာန္ တုိ႔ကုိ ေဂ်ရုဆလင္၊ နာဇရက္နဲ႕ ဘက္သေလဟင္ တုိ႔ကုိ Al- Kamil ကေပးလုိက္တယ္။ မြတ္စလင္ တုိ႔က Dome of the Rock နဲ႕ Al - Aqsa Mosque ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ သေဘာတူတယ္။ ဒါကုိ Al-Kamil ေတြက သိပ္ သေဘာမတူၾကဘူး။ စာခ်ဳပ္အရ ခရူးဆိတ္စစ္သည္ေတာ္ ေတြဟာ (၁၀)ႏွစ္တာမွ် အုပ္ခ်ဳပ္ ခြင့္ရ ခဲ့ပါတယ္။ 

Dome of the Rock

Seventh Crusade (1248-1254)

                   (၁၂၄၃) မွာ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ကုိယ္စားလွယ္ႏွင့္ အီဂ်စ္တုိ႔ ျပႆ     နာ ျဖစ္တယ္။ Al-Kamil ရဲ႕ လုိက္ေလ်ာမႈကုိ မေက်နပ္တဲ့ မူစလင္မ်ားက ေနာက္တစ္ႏွစ္မွာ ေယရုရွလင္ ကုိ ၀င္တုိက္တယ္။ ခရူးဆိတ္စစ္သည္ေတာ္ ေတြက ဂါဇာေဒသကေန ခုခံတယ္။ (၂)ရက္ အတြင္း အက်အရႈံးမ်ားစြာ ႏွင့္ အရႈံးေပးလုိက္ရတယ္။ 

                    ဒီတစ္ခါ အက်အဆုံး မ်ားမႈကုိ (၁၁၈၇) က်ဆုံးမႈေလာက္ ဥေရာပက ေဒါသတစ္ႀကီးနဲ႕ မတုံ႕ျပန္ပါဘူး။ ျပင္သစ္ဘုရင္ လူးစ္၀စ္ (၉) ကခရူးဆိတ္ စစ္သည္ေတာ္ေတြကုိ ျပန္ဦးေဆာင္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး အီဂ်စ္ကုိ ခ်ီတက္တုိက္ခုိက္တာ မေအာင္ျမင္ဘဲ သူလဲ အဖမ္းခံလုိက္ရတယ္။ (၁၂၅၁) အလယ္ေလာက္ မွာ သုိးထိနး္ေတြရဲ႕ ခရူးဆိတ္ပြဲ (Shepherd's Crusade) ဆုိၿပီး ဟန္ေဂရီ ရေသ့တစ္ပါးက လယ္သမားေတြကုိ ဦးေဆာင္ စည္းရုံးတယ္။ မယ္ေတာ္ မာရိက သူ႔ကုိ ညႊန္ၾကားတယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။ လူ(၆၀၀၀၀) ေလာက္ စုေဆာင္းၿပီး လူး၀စ္ (၉) ကုိ ျပန္ကယ္ဖုိ႔ Holy Land ကုိ ခ်ီတက္တယ္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ လယ္သမား တစ္ျဖစ္လဲ ခရူးဆိတ္စစ္သည္ေတာ္ေတြဟာ စည္းကမ္းမရွိ ရမ္းကားလုိ႔ ၿမိဳ႕ရြာေတြက အျမင္မၾကည္ဘူး။ သူတုိ႔ဟာ ဂ်ဴ းေတြကုိ ျမင္ရင္လည္း တုိက္ခုိက္ တတ္ေသးတယ္။ အဲဒါကုိ ေျပာမရလုိ႔ အသင္းေတာ္က သူတုိ႔ ကုိ အသင္းေတာ္က ထုတ္ပယ္လုိက္တယ္။ 

  King Louis IX

                     (၁၃၂၀) မွာေတာ့ ျပင္သစ္ရွိ ေနာ္မန္ဒီမွာ သုိးေက်ာင္းလူငယ္ေလးက စပိန္မွာ ရွိတဲ့ မြတ္စလင္အဖြဲ႕ (Moors) ေတြကုိ တုိက္ခုိက္ရမယ္လုိ႔ ၀ိညာဥ္ေတာ္က ညႊန္ၾကားတယ္လုိ႔ ဆုိလာတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈနဲ႕ ပဲရစ္ကုိ ခ်ီတက္တယ္။ ျပင္သစ္ဘုရင္ ဖိလစ္(၅) ကုိေတြ႕ခြင့္ ေတာင္းတယ္။ ဘုရင္က ေတြ႕ဆုံဖုိ႔ ျငင္းဆန္လုိက္တယ္။ ဒါနဲ႕ သူတုိ႔ဟာ ရဲတုိက္ေတြ၊ ရုံးေတြနဲ႕ ဂ်ဴ းေတြကုိ တုိက္ခုိက္ ဖ်က္ဆီးၾကတယ္။ 

                     ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဂၽြန္(၂၂) က Avignon မွ သူတုိ႔ကုိ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ ေျပာပါတယ္။ James က သူ႔ရဲ႕ စပိန္နယ္ထဲ ၀င္မလာဖုိ႔ ဟန္႕တားတယ္။ ဇူလုိင္၊ (၁၃၂၀) မွာ အတင္း၀င္လာၾကလုိ႔ James က ဂ်ဴ းေတြရဲ႕ အသက္လုံၿခံဳေရးအတြက္ စီစဥ္ေပး ရတယ္။ ဒီလုိနဲ႕ပဲ သတၱမ ခရူးဆိတ္ဟာ ဟုိမေရာက္၊ ဒီမေရာက္နဲ႕ ၿပီးသြားတယ္

                                                                         ဖာသာရ္ မာစီအန္ သက္ေက်ာ္

                            (ကက္သလစ္ အသင္းေတာ္သမုိင္းမွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပသည္)