ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲမ်ား

First Crusade (1095-1099)

                    ကမၻာသမုိင္းမွာေရာ အသင္းေတာ္သမုိင္းမွာပါ အေရးပါၿပီး သိထားသင့္တာက ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲ အေၾကာင္းေတြပါ။ အေကာင္းအဆုိးေတြနဲ႔ ျပည့္ေနတဲ့ သမုိင္းပါ။ ဘာသာေရးစစ္ပြဲ လုိ႔လည္း နားလည္ၿပီး ခရစ္ယာန္နဲ႔ မြတ္စလင္ေတြၾကားမွာ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ေက်ာ္ဆင္ႏႊဲ ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲဟာ ဘယ္လုိမွ ေဖ်ာက္ဖ်က္လုိ႔ ရမယ့္ သမုိင္းမဟုတ္ပါဘူး။ တူညီတဲ့ ထာ၀ရဘုရား တစ္ဆူတည္းကုိပဲ ကုိးကြယ္ ၾကတဲ့ ဘာသာႏွစ္ခုဟာ အင္အားႀကီးမားတဲ့ စစ္တပ္ႀကီးေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ ရင္ဆုိင္တုိက္ခုိက္ၾကတဲ့ အျဖစ္ပါ။ ဘုရားသခင္က ဘယ္ဘက္မွာ ေနမွာလဲ။ ခရစ္ယာန္ေတြဘက္ကလား။ မြတ္စလင္ေတြ ဘက္ကလား။ စဥ္းစားခ်င္စရာပါ။

     ခရစ္ယာန္ေတြ ကလည္း ဘုရားသခင္ရဲ႕သားေတာ္ သြားလာခဲ့တဲ့ အရပ္ကုိ သန္႔ရွင္းျမင့္ျမတ္ ေသာေဒသ (Holy Land) လုိ႔ သတ္မွတ္ၿပီး အသင္းေတာ္ရဲ႕ရွိသင့္တယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ မြတ္စလင္ေတြကလည္း ဘာသာတရားျပန္႔ပြါးဖုိ႔ ဓားကုိအသုံးျပဳတာ မွန္ကန္တယ္လုိ႔ခံယူပါတယ္။ ဘာသာေရးခံယူခ်က္၊ ယုံၾကည္ခ်က္ ျပင္းထန္တဲ့ ဒီႏွစ္ဖြဲ႕ စစ္ပြဲေတြခင္းတဲ့ သမုိင္းကုိ ေလ့လာရပါမယ္။ သမုိင္းကုိေလ့လာတယ္ဆုိတာ ပစၥဳပၸဴ န္မွာ အလုပ္မွန္ေအာင္နဲ႔ အနာဂတ္ကုိ မွန္ကန္စြာ ျပင္ဆင္သြားႏုိင္ ဖုိ႔ပါ။ 

               မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အင္ပါယာ ခ်ဲ႕ထြင္မႈဟာ ဘီဇင္တုိင္း အင္ပါယာ ကုိ ျခိမ္းေျခာက္လာပါတယ္။ (၁၀၉၅) မွာ အင္ပါယာရွင္ (Alexius I) က (Pope Urban II) ကုိ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ က်ဴ းေက်ာ္မႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ႔ အကူအညီေတာင္း ပါတယ္။ (Pope Urban II) က အင္ပါယာကုိ ကူညီေပးဖုိ႔အျပင္ (Holy Land) ကုိ ခရစ္ယာန္အင္ပါယာထဲ ျပန္ထည့္ႏုိင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ခရစ္ယာန္ႏုိင္ငံ မ်ားကုိ ႏႈိးေဆာ္လုိက္ၿပီး ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ေစပါတယ္။ 

                       ပထမခရူးဆိတ္စစ္ပြဲဟာ (၃)ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာပါတယ္။ ဘုရင္စစ္တပ္ေတြက (Knights) ေတြနဲ႕ ဥေရာပစစ္တပ္ေတြ ေပါင္းၿပီး ကုန္းတစ္တန္ ေရတစ္တန္နဲ႕ ပထမေတာ့ ကြန္စတန္တီႏုိပယ္ အဲဒီကေန ေဂ်ရုဆလင္ကုိ ခ်ီတက္ပါတယ္။ လယ္သမားအေရအတြက္က (Knights)  ေတြထက္မ်ားၿပီး ဖြဲ႕စည္းပုံေရာ၊ စည္းကမ္းေရာ၊ အေတြ႕အႀကံဳေရာ ကြာျခားပါတယ္။  ႏွစ္ဖြဲ႕အတူတူေပါင္းၿပီး စစ္တုိက္ဖုိ႔ မျဖစ္ေတာ့ သပ္သပ္စီ ခြဲတိုက္ရပါတယ္။ လယ္သမား ေတြက စစ္ေရးမကၽြမ္းက်င္ေတာ့ ေဂ်ရုဆလင္အထိ မေရာက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ 

                      (Knights) ေတြကေတာ့ (၁၀၉၉) မွာ ေဂ်ရုဆလင္ကုိ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး၊ ခရူးဆိတ္တုိင္းျပည္ (Crusade State) လုပ္လုိက္ပါတယ္။ (Holy Land) က (၄၆၁)ခုႏွစ္ေလာက္ ကတည္းက ခရစ္ယာန္ေတြရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ စစ္ပြဲၿပီးသြားသည့္တုိင္ ခရူးဆိတ္စစ္သည္ေတာ္ေတြက (Holy Land) ကုိ ဘင္ဇင္တုိင္းအင္ပါယာ လက္ထဲ ျပန္ထည့္ဖို႔ ျငင္းဆုိ ပါတယ္။ ဒါဟာ အေရွ႕/အေနာက္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြၾကား အျငင္းပြါးစရာ ျဖစ္ရပါတယ္။

Second Crusade (1145-1149)

                  

                   ခရူးဆိတ္စစ္သည္ေတာ္ေတြ စစ္ေအာင္ႏုိင္ခ်ိန္မွာ ထူေထာင္ခဲ့တဲ့ Country of Edessa ဟာ Zengi ဦးေဆာင္တဲ့ မြတ္စလင္ေတြလက္ထဲ က်သြားပါတယ္။ ဒါဟာ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ယူဂ်င္း(၃) လက္ထက္မွာပါ။ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးက ဒုတိယ ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲအတြက္ လႈပ္ေဆာ္ပါတယ္။ ဒီအႀကိမ္မွာ ဥေရာပ ဘုရင္ေတြျဖစ္တဲ့ ျပင္သစ္ဘုရင္ လူး၀စ္(၇) နဲ႔ ဂ်ာမနီဘုရင္ ကြန္နဒ္(၃) တုိ႔ဦးေဆာင္ပါတယ္။ အျခား ဥေရာပႏုိင္ငံ စစ္တပ္ေတြက ပူးေပါင္းပါ၀င္ပါတယ္။ ျပင္သစ္နဲ႔ ဂ်ာမနီ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္ေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္း ဥေရာပကုိျဖတ္ ခ်ီတက္ပါတယ္။ 

                 ဘီဇင္တုိင္း အင္ပါယာအပုိင္ Anatolia မွာ (Seljuk Turks) မွာ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္ တာကုိ ခံလုိက္ရတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြက ဒါဟာ ဘီဇင္တုိင္း ဧကရာဇ္ Macsel I က မြတ္စလင္ေတြကုိ အခြင့္ေပးလုိ႔ ဟု စြပ္စြဲပါတယ္။

                 (၁၁၄၈) မွာေတာ့ လူး၀စ္(၇)နဲ႔ ကြန္နဒ္(၃) တု႔ိရဲ႕စစ္တပ္ေတြ ေဂ်ရုဆလင္ၿမိဳ႕အထိ ခ်ီတက္ ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ဒါမာစကုၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းဖုိ႔ႀကိဳးစားပါတယ္။ အဆုံးသတ္ေတာ့ ဒုတိယ ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲမွာ ခရစ္ယာန္ေတြ ရႈံးနိမ့္ခဲ့ရၿပီး မြတ္စလင္ေတြ အႀကီးအက်ယ္ ေအာင္ပြဲ ခံႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

                   ေဂ်ရုဆလင္လည္း တစ္ဖန္ က်ဆုံး ခဲ့ရပါတယ္။ 

                                                                     ဖာသာရ္ မာစီအန္ သက္ေက်ာ္

            (ကက္သလစ္ အသင္းေတာ္သမုိင္းမွ သိေကာင္းစရာ စာအုပ္မွ)