ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း

                 ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္အသင္းေတာ္ ဆုိတာ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ ခရစ္ယာန္ဂုိဏ္းဂဏမ်ား ထဲက ဂုိဏ္းဂဏတစ္ခု၊ အသင္းေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ျခင္းမ်ားရဲ႕ ၾသ၀ါဒ၊ ဓမၼအေတြးအေခၚ အယူအဆ တစ္ခုက “ယုံၾကည္သူမ်ားသာလွ်င္ ႏွစ္ျခင္းခံယူရမယ္” (Believer's Baptism) ဆုိတဲ့ အခ်က္နဲ႔ ဗတိၱဇံမဂၤလာ ခံယူပုံခံယူနည္းကလည္း“ ေရထဲသုိ႔အကုန္အစင္ႏွစ္ျခင္း” (total immersion) ျဖစ္တယ္ဆုိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိျပင္မက ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မ်ားရဲ႕ သက္၀င္ယုံၾကည္မႈထဲမွာ “ကယ္တင္ျခင္း” ဟာ “ယုံၾကည္ျခင္းအားျဖင့္သာလွ်င္ရရွိတယ္”။ (Salvation through faith alone) ဆုိတဲ့ အခ်က္နဲ႔ ယုံၾကည္ျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးမႈအတြက္ သမၼာက်မ္းစာသာလွ်င္ အခ်ဳပ္အျခာျဖစ္တယ္။ (Sole authority of scriptures for faith and practice) ဆုိတဲ့အခ်က္နဲ႔ “ေဒသႏၱရအသင္းေတာ္တုိင္းဟာ မိမိတုိ႔ကံၾကမၼာကုိ ဖန္တီးႏုိင္ေသာ လြတ္လပ္မႈရွိတယ္” (the autonomy of the local congregation church) စတဲ့အခ်က္မ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။

                  ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မ်ားဟာ အမႈေတာ္ကုိေဆာင္ရြက္ရာမွာ သင္းအုပ္မ်ား(pastors) နဲ႔ သင္းေထာက္မ်ား (Deacons) ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားရွိတဲ့ စနစ္နဲ႔ အသင္းေတာ္ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း(သုိ႔) ထုတ္ပယ္ျခင္းကုိေတာ့ သာမန္အသင္းသူ/သား မ်ားက ဆုံးျဖတ္ေပးပါတယ္။ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ဟာ ပရုိတက္စတင့္အသင္းေတာ္မ်ားထဲက အသင္းေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ပါတယ္။

ႏွစ္ျခင္းဂုိဏ္းဂဏ စတင္လာပုံ

                  ကနဦး အသင္းေတာ္ကာလမွာ အႏၱိအုတ္အသင္းေတာ္၊ သက္သာေလာနိတ္ အသင္းေတာ္၊ ေယရုရွလင္အသင္းေတာ္၊ ဧဖက္အသင္းေတာ္ စသည္ျဖင့္ ေဒသႏၱရအသင္းေတာ္မ်ားရွိၿပီး ခရစ္ယာန္ အသင္းေတာ္မ်ားကုိ “ကမၻာလုံးဆုိင္ရာအသင္းေတာ္” (Catholic Church) လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေဒသႏၱရ အသင္ေတာ္တုိင္းဟာ ကုိယ့္ကံၾကမၼာကုိယ္ ဖန္တီးခြင့္နဲ႔ အုပ္စုိးပုိင္ခြင့္ အျပည့္အ၀ရွိပါတယ္။ ယုံၾကည္ျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးမႈဆုိင္ရာ အခက္အခဲျပႆနာ တစ္ရပ္ရပ္ေပၚေပါက္လာပါက ေဒသႏၱရ အသင္းေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား စုေ၀းကာ ဘာသာသာသနာေရးဆုိင္ရာ ေကာင္စီအစည္းအေ၀း က်င္းပလ်က္ ၀ုိင္း၀န္းစဥ္းစား အေျဖရွာ ဆုံးျဖတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိစနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ အသင္ေတာ္ႀကီးဟာ ခသ ၁၀၅၄ ခုႏွစ္အေရာက္မွာ ယုံၾကည္ျခင္း၊က်င့္သုံးမႈ၊ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာစကားနဲ႔ ဓေလ့စရုိက္ ကြာျခားျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္ျခမ္းကြဲျပားသြားပါတယ္။ 

                အေရွ႕ပုိင္းအသင္းေတာ္ (သုိ႔) ဂရိအသင္းေတာ္ (Eastern Church or Greek Church) နဲ႔ အေနာက္ပုိင္း အသင္းေတာ္ (Western Church or Latin Church) ဆုိၿပီး အသင္းေတာ္ႏွစ္ျခမ္း ကြဲသြားခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕ပုိင္းအသင္းေတာ္ကုိ ၾသသုိေဒါ့စ္ (orthodox Church) လုိ႔ေခၚၿပီး အေနာက္ပုိင္း အသင္းေတာ္ကုိ ေရာမကာသုိလိပ္အသင္းေတာ္ (Roman Catholic Church) လုိလည္းေခၚဆုိပါတယ္။ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ အပါအ၀င္ ပင္မအသင္းေတာ္မ်ား (main line churches) မ်ားဟာ ေရာမကာသုိလိတ္ အသင္းေတာ္မွ ထပ္မံကြဲျပားခဲ့တဲ့ အသင္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

              ပရုိတက္စတင့္ အသင္းေတာ္မ်ား လုိ႔လည္းေခၚပါတယ္။ ပရုိတက္စတင့္ အသင္းေတာ္မ်ား ကေတာ့ ၁၅၂၁ခုႏွစ္၊ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွာ မာတင္လူသာဦးေဆာင္တဲ့ လူသာရင္အသင္းေတာ္၊ ၁၅၂၅ခုႏွစ္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံမွာ ဂၽြန္ကယ္လဗင္ဦးေဆာင္တဲ့ ပရက္ဘီေတးရီးယား အသင္းေတာ္၊ ၁၅၃၄ခုႏွစ္၊ အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွာ အဂၤလီကန္အသင္းေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေရာမကာသုိလိတ္ အသင္းေတာ္နဲ႔ ကြဲျပားခဲ့တဲ့ အသင္းေတာ္မ်ားဟာ တုိင္းျပည္အသီးသီးမွာ “ႏုိင္ငံေတာ္အသင္းေတာ္မ်ား” (National or State Churches) မ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ၾကပါတယ္။

                  ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ဟာ အဂၤလီကန္အသင္းေတာ္ကေန ကြဲျပားလ်က္ ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ အသင္းေတာ္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ အေစာဆုံးေသာ၊ ပထမဆုံးေသာ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္လုိ႔ ဆုိရမယ့္အသင္းေတာ္ကုိ ခသ ၁၆၀၉ခုႏွစ္၊ ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံ၊ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕မွာ ဂၽြန္စမစ္ (John Smith) ဆုိတဲ့ အဂၤလန္ႏုိင္ငံက ေရာက္ရွိလာေသာ အဂၤလီကန္အသင္းေတာ္မွ ခြဲထြက္ေရးသမား သင္းအုပ္တစ္ပါးက တည္ေထာင္ခဲ့တယ္လုိ႔ သမုိင္းဆရာမ်ားက ဆုိပါတယ္။

ႏွစ္ျခင္း၏မူလအစႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြဲျပားေသာရႈျမင္မႈမ်ား

                 ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ရဲ႕ မူလအစနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အဓိကအားျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားေသာ ရႈျမင္မႈ (၄)မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အဲဒီရႈေထာင့္အျမင္ သေဘာထား(၄)မ်ိဳးကေတာ့..........

(၁)             ေခတ္သစ္ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ စိစစ္ေတြ႔ရွိမႈအရ ခသ ၁၇ရာစု အဂၤလီကန္အသင္းေတာ္ ကေန ခြဲထြက္ေရးသမားရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈဟာ ႏွစ္ျခင္းရဲ႕မူလအစ ျဖစ္တယ္။

(၂)              ကေလးသူငယ္မ်ား ဗတိၱဇံမဂၤလာ ခံယူျခင္း (Infant Baptism) ကုိ မခံယူဘဲ ဒုတိယအႀကိမ္ ဗတိၱဇံမဂၤလာ ခံယူျခင္းကုိ “ဒုတိယအႀကိမ္ ဗတိၱဇံခံယူေသာသူမ်ား” (Anabaptist) (၀ါ) ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံက မင္ႏုိႏုိက္ဂုိဏ္းသားမ်ား (Dutch Mennonites) ရဲ႕ အစဥ္အလာဟာ ႏွစ္ျခင္းမ်ားရဲ႕ မူလအစ ျဖစ္တယ္။

(၃)            ႏွစ္ျခင္းယုံၾကည္ျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးမႈဟာ ေယရႈခရစ္ေတာ္ရဲ႕ အခ်ိန္ကာလကပင္ ရွိၿပီးျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့ “ဆက္လက္ တည္တံ့ၿမဲၿမံေနျခင္း အျမင္” (the perpetuity view)

(၄)              ႏွစ္ျခင္းမ်ားဟာ ေယရႈခရစ္ေတာ္ရဲ႕ အခ်ိန္ကာလကတည္းက ရွိခဲ့ၿပီး “စဥ္ဆက္မျပတ္ အစဥ္အဆက္ ရွိေနတယ္” ဆုိတဲ့ (successionist view) အျမင္တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဂၽြန္စမစ္  (ခသ ၁၅၇၀-၁၆၁၂)

              အေစာဆုံးေသာ ပထမဆုံးေသာ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ကုိ ဦးစီးတည္ေထာင္သူ ျဖစ္တဲ့ ဂၽြန္စမစ္ (John Smith) ဟာ ခသ ၁၆၀၈(သုိ႔) ၁၆၀၉ခုႏွစ္အတြင္း ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕မွာ အသင္းေတာ္ ကုိဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ ခဲ့ပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္ဟာ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး သင္းအုပ္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ ခသ ၁၅၉၄ခုႏွစ္မွာ အဂၤလီကန္ဘုန္းေတာ္ႀကီး အျဖစ္ သိကၡာတင္မဂၤလာ ခံယူခဲ့သူျဖစ္တယ္။ ထုိျပင္မက နာမည္ေက်ာ္ ကိန္းဘရစ္ခ်္ တကၠသုိလ္မွာလည္း စာခ်ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးအျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ 

            သူဟာ အသင္းေတာ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကုိ အထူး စိတ္အားထက္သန္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ရာထူးမွ အျဖဳတ္ခံလုိက္ရတယ္။ အသင္းေတာ္အတြင္း ယုိယြင္းလာမႈေတြကုိ ျပဳျပင္ဖုိ႔အတြက္ အဂၤလီကန္အသင္းေတာ္ ထဲမွာ ျပဳျပင္ေရးသမားေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ တစ္ဖြဲ႕က အသင္းေတာ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္၊ ယုံၾကည္ျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးမႈ၌ .ယုိယြင္းလာမႈေတြကုိ အသင္းေတာ္ေဘာင္ အတြင္းကေနပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲကာ သန္႔ရွင္းေစဖုိ႔ သေဘာထား ရွိၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိ “အသင္းေတာ္ သန္႔ရွင္းဖုိ႔ရန္ လုိလားသူမ်ား(၀ါ) ပ်ဴရီတန္” (Puritans) လုိ႔ေခၚၾကတယ္။ 

                 ဒုတိယအဖြဲ႕ကေတာ့ အသင္းေတာ္ေဘာင္အတြင္းမွာ ေနၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္ဖုိ႔ အလား အလာနဲ႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ လုံး၀မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသင္းေတာ္ေဘာင္ကေန အျပင္ကုိခြဲထြက္ၿပီး ျပဳျပင္သန္႔စင္ေရး လုပ္ဖုိ႔ ဆႏၵရွိၾကေသာ “ခြဲထြက္ေသာအဖြဲ႔မ်ား” (Separatist) ျဖစ္ပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္ဟာ ခြဲထြက္လ်က္ ျပဳျပင္လုိေသာ အုပ္စုထဲမွာပါပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ အဂၤလန္မွာ အာဏာပုိင္မ်ားဟာ အသင္းေတာ္ ျပဳျပင္ေရးႀကိဳးပမ္းသူ  အုပ္စုအားလုံးကုိ ျပင္းထန္စြာ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္လ်က္ အေရးယူ ခဲ့ပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္လည္း မိမိခံယူ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းက် ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ညွင္းဆဲျခင္းခံရေသာ ခရစ္ယာန္မ်ားဟာ ဘာသာေရးညွင္းဆဲမႈ လုံး၀မရွိေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ တိမ္းေရွာင္ၾကပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္လည္း သူ႔ရဲ႕အဖြဲ႕နဲ႔အတူ ၁၆၀၈ခုႏွစ္မွာ ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ထြက္ခြာ ခဲ့ပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္ဟာ ေျပာင္းေရႊ႕လ်က္ အမ္စတာဒမ္ၿမိဳ႕မွာ ေနထုိင္ရင္း ေဟာ္လန္ႏုိင္ငံမွာ ဒုတိယေျမာက္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားေျပာ ခရစ္ယာန္အသင္းေတာ္ကုိ တည္္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

              ဂၽြန္စမစ္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕အသင္းေတာ္ဟာ သမၼာက်မ္းစာေတာ္ျမတ္ကုိ ေသခ်ာစြာေလ့လာ ၾကရာမွာ အခ်က္အလက္အခ်ိဳ႕ကုိ ေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ခဲ့ ပါတယ္။ ကေလးသူငယ္မ်ားကုိ ဗတိၱဇံမဂၤလာေပးျခင္း (Infant Baptism) ဟာ သမၼာက်မ္းစာသြန္သင္ခ်က္နဲ႔ ကုိက္ညီမႈမရွိဘူး ဆုိတဲ့ အခ်က္။ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ ဗတိၱဇံခံယူရမယ္ဆုိရင္ သူကုိယ္တုိင္ သူ႔ရဲ႕ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် ယုံၾကည္မႈကုိ ဖြင့္ဟေျပာဆုိဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္။ လူတုိင္းသည္ ဘာသာတရားယုံၾကည္ ကုိးကြယ္မႈမွာ ကုိယ္ပုိင္လြတ္လပ္မႈ အျပည့္အ၀ ရွိတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္။ ႏုိင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းနဲ႔ အသင္းေတာ္အေရးကိစၥဟာ သီးျခားစီျဖစ္တယ္... စတဲ့ အခ်က္မ်ားကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဂၽြန္စမစ္ဟာ အသင္းေတာ္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ စနစ္သစ္ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ ပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေသာ အသင္းေတာ္မ်ားရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈပုံစံ (၀ါ) အုပ္ခ်ဳပ္ပုံစနစ္ ျဖစ္တဲ့ “သင္းအုပ္၊ သက္ႀကီးသူ အသင္းသားမ်ားနဲ႔ သင္းေထာက္မ်ား သုံးေခါက္သုံးဖလွယ္ ပုံစံ” (trifold leadership of pastor- elder- lay-elder, and Deacons) ကေန “သင္းအုပ္နဲ႔ သင္းေထာက္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ပုံစံ” (a twoflod church leadership that of Pastors and Deacons) ကုိ ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့တယ္။ ဒီကေန႔ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မ်ားရဲ႕ အသင္းေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ပုံမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

             ဂၽြန္စမစ္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕အသင္းသားမ်ားဟာ ယခင္သူတုိ႔ခံယူခဲ့ေသာ ကေလးသူငယ္ ဗတၱိဇံကုိ တရား၀င္အျဖစ္ လက္မခံၾကေတာ့တဲ့အတြက္ ၁၆၀၉ခုႏွစ္မွာ ဂၽြန္စမစ္ဟာ ေရွ႕ဦးစြာ မိမိကုိယ္မိမိ ႏွစ္ျခင္း မဂၤလာေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ သူ႔ရဲ႕အသင္းသား၊ အဖြဲ႕၀င္မ်ား အားလုံးကုိလည္း ဗတိၱဇံမဂၤလာ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတုန္းက သူတု႔ိ စီရင္ခံယူခဲ့ေသာ ဗတၱိဇံမဂၤလာဟာ “ေရနဲ႔ေလာင္းျခင္းသာ” (pouring) သာ ျဖစ္ပါတယ္။ “ေရထဲသုိ႔ အကုန္အစင္ႏွစ္ျခင္း” (total immersion) ကုိ “ဗတၱိဇံမဂၤလာ ေပးပုံေပးနည္း” (Mode of Baptism) အျဖစ္၁၆၁၄ခုႏွစ္က်မွသာ တရား၀င္ လက္ခံစီရင္ က်င့္သုံးလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ျခင္း ခရစ္ယာန္မ်ားအတြင္း မွာလည္း အဓိကအုပ္စုႀကီး ႏွစ္စုရွိပါတယ္။ “သီးျခားခြဲခန္႔မႈကုိ ယုံၾကည္ေသာ ႏွစ္ျခင္းမ်ား” (Particular Baptists) (သုိ႔) ကယ္လဗင္၀ါဒီႏွစ္ျခင္းမ်ား (Calvinistic Baptists) (သုိ႔မဟုတ္) အာေမးနီးယန္းႏွစ္ျခင္းမ်ား (Armenian Baptists) ဆုိၿပီး ႏွစ္ျခင္းအုပ္စု ႀကီး ႏွစ္စုရွိပါတယ္။

ႏွစ္ျခင္းမ်ား၏ ကြဲျပားသိသာေသာ ၀ိေသသမ်ား

                 အျခားေသာ ခရစ္ယာန္ယုံၾကည္သူမ်ား နည္းတူ နိစိန္ယုံၾကည္ခ်က္ (Nicene Creed) ကုိ ယုံၾကည္ခံယူေသာ္လည္း ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မ်ားမွာ “ႏွစ္ျခင္းယုံၾကည္ခ်က္ ေၾကညာျခင္း” (Baptist Creed) ေတာ့ မရွိပါဘူး။ သုိ႔တုိင္ေအာင္ “ႏွစ္ျခင္းမ်ားရဲ႕အျခားေသာ ခရစ္ယာန္ ဂုိဏ္းဂဏ အသင္းေတာ္မ်ားနဲ႔ မတူကြဲျပားသိသာေသာ ၀ိေသသ ရပ္တည္မႈမ်ား” (Baptist Distinctives) ရွိပါတယ္။ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မ်ားရဲ႕ ၀ိေသသရပ္တည္ခ်က္ မ်ားကေတာ့.......

(၁)          ယုံၾကည္ျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးမႈအတြက္ သမၼာက်မ္းစာသာလွ်င္ အခ်ဳပ္အျခာျဖစ္သည္။ (Biblical Authority/ Sole Authority of Scriptures for Faith and Practice)

(၂)            ေဒသႏၱရအသင္းေတာ္တုိင္းသည္ မိမိတုိ႔၏ ကံၾကမၼာကုိ ဖန္တီးႏုိင္ေသာ လြတ္လပ္မႈ ရွိသည္။ (Autonomy of the local churches)

(၃)            ယုံၾကည္သူတုိင္း ဘုရားသခင္ႏွင့္တုိက္ရုိက္ မိတ္သဟာယဖြဲ႕ႏုိင္ေသာ ယဇ္ပေရာဟိတ္ မ်ားျဖစ္ပါသည္။ (Priesthood of the Believers)

(၄)              အသင္းေတာ္တြင္ မဂၤလာ၀တ္ႏွစ္ပါး - ႏွစ္ျခင္းမဂၤလာႏွင့္ ပြဲေတာ္မဂၤလာ က်င့္သုံးပါသည္။ (Two Ordinances of the Church - Believer's Baptism by immersion and the Lord's Supper is a symbol ordinance)

(၅)              ေျပာင္းလဲၿပီးေသာ သူမ်ားသာလွ်င္ အသင္းေတာ္၏ သင္း၀င္ျဖစ္ရမည္။ (Regenarated Church Membership)

(၆)             အသင္းေတာ္ႏွင့္ႏုိင္ငံေတာ္ သီးျခားစီျဖစ္သည္။ (Separation of Church and State)

(၇)            လူမ်ားစု၏ ဆႏၵျဖင့္ အသင္းေတာ္အား အုပ္ခ်ဳပ္ပါသည္။ (Democratic form of Church Government) 

                                          ေစာခ်စ္ခုိင္